Cando todas querían ser Iria Flavia camiñando a pé polas verdes sendas

Campaña publicitaria de Benetton.
Campaña publicitaria de Benetton.

Os séculos pasan na pedra e a poboación colle novas formas, pero danse fenómenos de cando en vez, nalgunhas persoas, que unen tódolos tempos na sabedoría e o sentir.

Cando todas querían ser Iria Flavia camiñando a pé polas verdes sendas

Os séculos pasan na pedra e a poboación colle novas formas, pero danse fenómenos de cando en vez, nalgunhas persoas, que unen tódolos tempos na sabedoría e o sentir.

Quizabes na faciana de Margarida había tantas enrugas como regatos poboaban o val, e a vella moribunda non paraba de ter sede. Recibía ás visitas falándolles ditos incomprensibles, no albor do alén e unha ledicia melancólica. Era a derradeira habitante do casal. Ela alí fora libre, de modo que afrontaba aquel momento con todo respecto.

Chegou a Padrón na honra de coller a primeira viaxe en tren dende Santiago, mais aquel percorrido borrou todo o seu pasado en canto o perdeu de vista, trala traxedia de ter quedado orfa, na busca de acollida para a servidume e con suplicio no espírito.

Na estación ninguén agardaba por ela, aínda que tocaba unha banda de música. Estaba chuviñando. Cubríuse a cabeza co mantón e seguíu a procesión de pasaxeiros cara á vila. Con toda amabilidade, un cura, chegado para dar servizo á igrexa parroquial, fíxolle sitio no seu paraugas. Ela camiñou pendente do chan e as pozas mentres o chamado Don Xosé cáseque practicaba nela unha homilía de Pascua, entusiasmado por Iria Flavia, ollando no horizonte os tellados de Padrón.

O camiño cara ao pazo encomendado partía dunha encrucillada onde un cruceiro lle valeu a Margarida de anfitrión, de modo que se achegou, axeonllouse e fixo unha silente oración mentres, cos ollos pechados, escoitaba aos paxaros; mentres tanto, Don Xosé observábaa satisfeito e prendeu un cigarro, cuxo fume escurecía aínda máis o ceo gris.

Chegou o seu primeiro domingo alí. Ela era moi obediente, pero tomouse a licenza de prender unha candea polos seus defuntos e, xusto cando lle mareaba a pena, o cura salpicouna de auga bautismal e sentíu un arrepío.

Margarida gozaba comendo e pasaba moita fame. Así, nunca eludía a cerimonia do postre ao son da repichoca, que era cando se sentía feliz. Tamén madrugaba moito para ir buscar o leite. Aquela mañá que volveu truncar a súa vida, no camiño escoitouse pasar o tren… Á volta, Xosé beliscouna nas fazulas e agasalloulle unhas moedas coas que foi ao mercado, faltando á misa. Mercou uns zapatos e un bolo de queixo, e máis un abalorio para as chaquetas para cando tivera que vestir.

Aquela mañá, os señores foran de viaxe. Fundíu o queixo no bolo de pan que lle deixaran e sentou na escalinata a xantar. Ía moito frío, tatexaba, subíu os chanzos cara á porta principal da que non tiña a chave. Entón tornouse e observou o busto de pedra que engalanaba a fachada, unha especie de deusa fermosa cuxas faccións estaban xa erosionadas e detívose no entendemento do enigma que aquela estirpe e a humidade lle amosaba baixo aquela luz azul, desde os seus ollos piadosos.

O poder daquela familia xuntaba terras, casaba fillos. O verán atraíu labregos temporais a mallar o trigo. Ela leváballes auga da fonte e pan piadoso. Ela era máis caseira, as súas tarefas eran agradecidas… Pero un día de moita calor, non deu crédito ao que víu: uns labregos mallaban con tal ansia que deslumbraban e parecía que estaban excavando ouro, e logo os bois correron en estampida. Os labregos amotináronse na cabezalla do carro a carretar aquela colleita, logo púxoselles un can rabioso no camiño e berrearon até acabar apedrándoo e matándoo.

A ela pareceulle iso ou a rabia do señor, porque, nos días que seguiron á revolta, foron éstes azoutados. Ela estaba no pazo e lle sentíu exhalar un alivio unha vez que non se ouvía un chío.

Don Xosé recibíu as excusas do señor e os seus agravios e foi encomendado a impor orde na impía aldea. Trala misa cantada, o señor confesoulle ao cura, co gallo da desorde, un crime que estaba por acontecer sostendo que era un acto de fe.

No lavadoiro, Margarida obedecía a unha tarefa.

─Sero te amavi, pulchritudo tam antiqua et tam nova─ murmuroulle Xosé ao oído.

─Apenas eu sei a fala, señor.

─Quere dicir que es unha beizón, meu ben. Eu non quero verte escrava, e eu sirvo a Deus coma ti.

O home advertíuna do perigo. Ao mencer, pousoulle unha pedra na ventá do dormitorio e así ela marchou, entre as tebras, cara ao casal que hoxe estaba a ser descoberto polos devanceiros.

Esa mañá pedira unha cunca de leite. A piques de acabar a xeira, faleceu con simpleza. O camiño cara á capela estaba cuberto de pétalos de camelia. A horta da casa é hoxe un monte e o pazo sigue recibindo visitas…

Comentarios