A reforma electoral en Galicia aumentaría a desigualdade do voto por provincias

El presidente de la Xunta, durante una comparecencia en el Parlamento de Galicia.
El presidente de la Xunta, durante una comparecencia en el Parlamento de Galicia.
Co pretexto dun aforro económico, o recorte desigual da representación parlamentaria por provincias pode interpretarse como unha sorte de pucheirazo preventivo, segundo este analista político.
A reforma electoral en Galicia aumentaría a desigualdade do voto por provincias

Montados na onda do desprestixio dos políticos, e co pretexto de contribuír a axustar o déficit público, os recortes van chegando tamén ao sistema democrático representativo. Con certo ton demagóxico, adóptanse medidas como a de suprimir o soldo á inmensa maioría dos deputados dun parlamento autonómico, ou a de reducir o seu número. Soa ben nun contexto no que oímos as voces dos indignados queixándose dos emolumentos dos políticos ou do seu número excesivo.

Pero unha cousa é diminuír a nómina dos políticos e outra cousa é manipular a representación parlamentaria. A distorsión desa representación democrática en España está consagrada por unha lei electoral que, aínda que teoricamente respecta o sistema proporcional establecido na Constitución, na práctica constitúe unha violación flagrante da proporcionalidade, como consecuencia da circunscrición provincial (tamén contemplada na Constitución, nunha das súas contradicións) e da adxudicación dun mínimo de dous deputados por provincia, reducindo sensibelmente o resto de deputados a repartir de xeito proporcional á poboación de cada provincia. Promulgada para as primeiras eleccións posfranquistas (é dicir, antes da Constitución), cando os herdeiros da ditadura trataban de asegurarse a maioría e limitar o máis posíbel a presenza da esquerda, primou a representación das zoas menos poboadas e máis rurais, ás que supuñan un voto conservador, para contrarrestar o supostamente máis progresista voto urbano, sen que ese criterio básico fose corrixido despois de aprobada a Constitución.

Esa particular maneira de entender a proporcionalidade ten o seu reflexo específico na lei electoral galega. Da mesma maneira que, no conxunto do Estado, as circunscricións menos poboadas teñen un voto primado a partir do mínimo de dous deputados por provincia (xa é un tópico recordar que un escano en Soria custa vinte mil votos e en Madrid, cen mil), en Galicia está máis que asegurada esa prima co mínimo de dez deputados por provincia, que, se xa é distorsionante co total de 75 deputados, aumenta amplamente coa rebaixa a 61 que proxecta o PP, mantendo o mínimo provincial de dez.

Non se manexa demasiado ese factor na polémica entre partidos, quizais para non levantar receos interterritoriais, pero está claro que a reforma vai recortar substancialmente a representación das provincias de A Coruña e Pontevedra, que pasarán de 24 deputados a 18 e de 22 a 16, respectivamente, mentres Lugo e Ourense só perderán un deputado cada unha (de 15 a 14 os lucenses e de 14 a 13 os ourensáns). Xa co reparto actual, a provincia coruñesa, que agrupa ao 41,1 por cento da poboación de Galicia, só elixe ao 32 por cento dos deputados, e a de Pontevedra, onde vive o 34,3 por cento dos galegos, ao 29,3 por cento dos deputados. Naturalmente, a proporción, é inversa nas dúas provincias menos poboadas: Lugo, co 12,4 por cento de poboación, elixe ao 20 por cento da cámara, e Ourense, co 11,8 por cento de poboación, ao 18,6 por cento dos deputados.

Co reparto dos futuros 61 deputados, a desigualdade de voto entre os cidadáns das provincias occidentais e os das provincias orientais agudízase. A Coruña pasará a elixir o 29,5 por cento dos deputados e Pontevedra, o 26,2, mentres Lugo e Ourense sobrepasarán o vinte por cento: 22,9 e 21,3, respectivamente.

O pretexto da reforma, claro, é o do aforro económico (5,5 millóns de euros), pero está claro que o recorte económico se aproveita para aumentar aínda máis o valor do voto de zoas previsibelmente máis conservadoras, nunha sorte de pucheirazo preventivo. Para eliminar esa sospeita, deberían suprimir o mínimo de dez deputados por provincia, establecendo un reparto estritamente proporcional á poboación, ou, polo menos, baixar o mínimo provincial.

Creo que lucenses e ourensáns agradecerían máis que o aumento dos seus representantes políticos fose o resultado dun aumento da súa actividade económica produtiva e non do mantemento dunha rede caciquil que reparte postos de conserxes.

Comentarios