Xustiza imparcial do Supremo sobre a prórroga de Ence?

Cando os maxistrados do Tribunal Supremo resolven a favor da petición da empresa privada Ence e ignoran os datos e argumentos aportados polas entidades públicas –Concello de Pontevedra–  e organizacións cidadáns as que diu no seu momento a razón a Audiencia Nacional, algo parece que non cadra, e a decisión para moitos cidadáns parecerá até agresiva, inxusta, gratuíta e innecesaria cando a empresa xa fixera aprovisionamento para desmantelar a factoria actual e localizarse noutro lugar si desestimaban o seu recurso.

O Supremo parece non entender ou non quere ver que a actividade de Ence vólvese hoxe incompatible coa presencia en dominio público marítimo-terrestre, como xustificou a Audiencia –fallo de xullo 2021– anulando a prórroga e considerando que pola sua natureza pode desenvolver a súa actividade noutro lugar, que mesmo pode ser deste ou doutro territorio.

A sala do Contencioso-Administrativo do Supremo considera e xustifica a súa decisión porque di que se poden prorrogar as concesións anteriores a “Ley General de Costas de 1988”, sempre que consten informes medioambientais favorables, pero non cita –descoñezo si os tivo en conta– informes desfavorables  e seguro que non contou  ren a historia contaminante de Ence.

O Tribunal Supremo na breve nota  que da a coñecer a sua decisión afirma que constaban informes favorables da Administración, de cal delas?. Tamén tiña informes favorables da Administración actual?

A continuación expoño algúns datos coido que interesantes sobre Ence.

1. Recoñecemento de contaminación e paso de empresa pública a privada. No 1990  a dirección da fabrica de Pontevedra presenta  a opinión pública unha campaña publicitaria na que admite que a contaminación por vertidos de materia orgánica, organoclorados, mercurio e mercaptanos foi extremadamente alta durante case 27 anos de funcionamento.

Ante a mala situación económica da industria  no ano 1990  o Goberno  propietario desta empresa pública  decide captar participación privada e quedarse só co 51%  do capital,  desta operación  a SEPI  renta 230 millóns de euros,  Galicia, que aporta a Ence preto do 70 % dos beneficios anuais nese momento  non sairía ben parada. Frenarianse  proxectos  para completar o ciclo produtivo cunha fábrica de papel aquí e exclúen a Galicia das inversións ate o 2004, mentres realizan grandes  inversións en Uruguai (100.000 millóns de pst)  e mesmo ampliación da factoría de  Navia (5.540 millóns). O grupo ganador da operación é Caixa Galicia e o perdedor estivo encabezado polo Banco Pastor e Sonae, que afirmaron que o concurso non foi transparente e de libre concorrencia e denunciaron a connivencia de directivos de Ence e a Sepi co consorcio de Caixa Galicia.

2. A saúde non importa. En estudos comparativos de varias cidades levados a cabo nos anos 80, a cidade de Pontevedra superaba a media de enfermidades  doutras cidades,  tendo 1,67 veces de máis casos de enfermidades respiratorias que nas restantes seis cidades galegas. A comarca de Pontevedra tiña 1,83 veces mais casos de procesos respiratorios – asma, bronquite, catarro– que na media das seis cidades, 1,37 veces ais casos de gripe, co risco de ter gripe para os seus habitantes de 1,85 veces maior, e tiña 1,29 veces mais casos de pneumonías,.. Os organismos sanitarios e a Ence non lle importou  que os cidadáns da beira da Ría padeceran sistematicamente  malos olores causados polos mercaptanos que  desprendía a fábrica. A empresa nunca tivo preocupación nin ela nin os traballadores  polos vertidos a Ría de Pontevedra e a súa repercusión na pesca, no marisqueo...

3. Denuncias. No ano 1990 a Asociación para a Defensa da Ría de Pontevedra (APDR) denuncia a Ence por contaminación. Aceptada a denuncia o xuíz instrutor da causa  acordara arquivar o caso en canto a vertidos a ría e saúde dos traballadores mantendo unicamente o proceso por emisións a atmósfera. No 2001 a Audiencia ve indicios de contaminación tamén na ría e Ence vai ter que responder polos vertidos  e quedan  imputados 6 directivos de Ence e 3 de Elnosa. Doce anos despois de iniciado o expediente no ano 2002 Celulosas de Pontevedra é condenada por delito ecolóxico.  Nun xuízo con pouco tempo de duración chegan  a un acordo entre partes e  seis ex directivos son sentenciados a cinco meses de arresto maior e a pagar seiscentos mil euros de multa (433.000 euros ao Estado ou Xunta para sanear a ría). A condena producíase por contaminación atmosférica e vertidos contaminantes entre 1984 e 1997. Quedaba demostrado xudicialmente que Ence contaminaba.  O acordo entre partes chegaba cando o fiscal solicitaba penas de 3 anos de cárcel para os encausados.

Ence non perdoará a APDR, denunciaríaa  anos máis tarde, no 2012, por dicir no 2010 que Ence contamina   e que incumpre a lexislación de augas residuais urbanas que é de aplicación a estas instalacións.   A  Audiencia de Pontevedra desestima a denuncia de Ence contra a APDR por inxurias e calumnias.  

4. Influencia no forestal galego. Ence é a industria que máis inflúe no territorio galego dadas as súas necesidade en madeira de ciclo curto en concreto eucalipto. A capacidade de produción de pasta de  celulosa de Ence é   515.000 t, no ano 2021 a  produción  foi de   431.257 t .

O  consumo de madeira alcanza  1,3 millóns de metros cúbicos. Á parte para queimar biomasa precisa  279,1 miles de toneladas . Aproveita madeira de eucalipto para celulosa e e a codia, lignina e licores negros para producir enerxía. 

Galicia conta cunha superficie a eucalipto da orde de 600.000 hectáreas delas próximas a 500.000 en monocultivo para abastecer principalmente a Ence de Pontevedra e Ence de Navia, e aparte abastece en moita menor medida a Finsa e celulosas de Portugal.  

5. A emisión de contaminantes a atmósfera no 2021. As emisións segundo o Rexistro de Emisións Contaminantes PRTR  e o Informe de Sostenibilidad de Ence 2021 non coinciden exactamente son :

- Datos de PRTR: Dióxido de carbono 67.000 t, óxidos de nitróxeno 742 t, dióxido de xofre  73 t e Partículas PM10  87 t.  Todo nas proximidades dunha cidade como Pontevedra e vilas próximas como Marín,  Poio, ...  

- Datos Informe de Sostenibilidad Ence: 746 t para óxidos nitróxeno,  90,6 t de partículas PM10 , monóxido de carbono  152,2 t.  Dióxido de xofre 66,3.

6. Vertidos contaminantes  a auga. Ence é unha das industrias máis contaminantes de Galiza, especialmente polos seus vertidos a auga, consume máis auga e ten moitos máis vertidos que a  cidade de Pontevedra. Ence consume auga  da presa de Bora no Lérez : 12.462,4 miles de m3 ( 12,4 millóns de m3) , 28,2 m3/tonelada pasta.

Os vertidos en volume  son de 10.744,7 miles m3 (10,7 millóns m3)  a  Ria Pontevedra a través emisario submarino de EDAR  Os Praceres. Con DQO 118,5 mg/l, DBO  menos de 8 mg/l . Sólidos Suspensión  menos de 19,5 mg/l . AOX  menos de 0,01 mg/l . Nitróxeno total menos de 9 mg/l. Fósforo  total 0,9 mg/l .

Os vertidos no 2021 son :  93 toneladas (t)  de nitróxeno total, 8,61 t de fósforo, 1 Kg de mercurio, 596 Kg de Zinc, e unha COT(carbono orgánico total) de 952 t. Descoñecendo outros vertidos de cadmio, cromo, cobre, níquel, chumbo... porque non dan o limiar de declaración PRTR. 

7. Residuos. Xeración residuos perigosos: 143,5  t e non perigosos 40 t . Residuos valorizados  99,9%

8. Contribución tributaria directa e indirecta de Ence no 2021 en Galicia : 17.408 miles de euros. En  Asturias supera moito esta cifra e chega a 45.670 mil euros.

No ano 2021  Ence Pontevedra recibe subvencións do Ministerio de Industria, Comercio y Turismo  por consumidor electrointensivo: 699.869 euros 

O Goberno galego nunca foi imparcial, hoxe xa saíu a aplaudir  a  decisión do Supremo, sempre estivo traballando  para  este fin, antes lexislando ao seu favor – Plan Forestal, vertidos...– e metendo no  consello de administración a persoas afíns  e ultimamente con proxectos en curso como o Anteproxecto de lei de Ordenación do  Litoral  e buscando a dependencia de Ence do Porto de Marín para que fose máis fácil  seguir no lugar actual. O Goberno galego non foi imparcial, a Xustiza seriao? @mundiario