Chaves para un turismo sustentábel

Esta semana comezan as festas de Santiago. Cada ano que pasan son menos as persoas que viven ou traballan en Compostela que gozan delas. Porque o día a día na cidade é a queixa constante sobre o espazo de encontro que xa non é. Percorrer as rúas da cidade histórica e encontrar veciñanza dela é sinónimo de sentir a asfixia das consecuencias dun turismo masivo cuxo modelo non foron capaces de mudar os últimos gobernos municipais. Lugares ateigados de xente, terrazas en calquera recuncho, colas interminábeis para acceder a determinados espazos, horarios a que tes que te axustar para xantar ou cear…, e todo acompañado da destrución de comercios emblemáticos que só dan paso a tendas de souvenirs. A última fotografía foi a da Papelaría El Sol, na Porta da Mámoa, que nos lembra a das Cinco rúas, a varias librarías da rúa do Vilar e tantos outros comercios, desde mercerías e pequenos ultramarinos a ferraxarías e tendas de roupa. Disto falaremos máis devagar noutra ocasión.

E, máis unha vez, a imaxe de deterioración do Iago aparece ante nós. Após permanecer pechado xa durante 15 longos anos parece que o impulso do goberno municipal é agardar a que caia. Cine, teatro, o espazo dos monicreques de Compostela, a visión do Iago tapiado (ou sen tapiar mais en constante decadencia) é o símbolo dun concello que ten que decidir que quere ser. Sen renunciar ao turismo como un recurso económico fundamental, a cidade só ten saída a medio prazo se se aposta por priorizar as necesidades da veciñanza que resiste vivindo na cidade histórica e se se atrae nova poboación residente. E iso significa ter clara a urxencia dunha mudanza de modelo.

A diagnose do que acontece está feita hai tempo: un turismo de masas e curta estadía que circula arredor da catedral, a dificultade para ampliar os extraordinarios lugares patrimoniais de Compostela á aposta por un turismo especializado (cultural, deportivo, verde) que contribúa a desestacionalizar o período de visitantes. Para conseguilo, non hai que mirar tanto para as persoas que nos visitan  e si facelo para as que aquí están todo o ano. 

O tempo de pandemia foron meses perdidos para reflexionar e avanzar, deseñando accións que camiñasen cara un modelo sustentábel. E o remate das fases máis agudas do coronavirus non trouxeron consigo outro modelo, senón que intensificaron o anterior, agora resgardado baixo o paraugas da permisividade motivada na dura etapa das restricións.

Para mudar o modelo hai que moverse, tomar decisións, actuar, escoitar a veciñanza. Entre outras medidas xulgamos de máxima urxencia poñer en práctica as seguintes:

- O Consorcio ten que recuperar o seu papel de apoio á rehabilitación de vivendas, poñendo o maior esforzo na insonorización e na accesibilidade, para facer unha realidade que vivimos no século XXI e non podemos facelo como no XIX. A esixencia ao Estado e á Xunta para que cumpran con Santiago non admite medias tintas nin ocultacións. 

- O viveiro de empresas/persoas autónomas que desde o BNG vimos demandando para dar vida a tanta vivenda baleira debe constituír unha prioridade. O Consorcio é a ferramenta que pode mercar os locais e xestionalos se realmente as administracións achegan esa chuvia de millóns que prometeron e de que continuamos sen ter noticia.

- A Ordenanza que salvagarde os comercios emblemáticos da Cidade histórica ten que ser unha realidade urxente, porque con podemos permitir que peche un local tradicional máis. 

- A aposta pola praza como o lugar de produto fresco, local e de proximidade, en circuítos co noso rural comarcal e os mercados locais.

- A posta ao servizo da veciñanza de servizos básicos cun centro de día, un local social e espazos por onde camiñar sen tropezar cunha mesa ou cadeira. O modelo urbanístico e os recursos económicos deben pórse ao servizo da veciñanza, verdadeirxs heroes e heroínas do Santiago do século XXI.

- A recuperación de lugares con espectáculos e vida propia deseñada desde o ámbito local, dándolle prioridade a artistas galegxs e de Santiago e a actividades que atraian público interior.

- Unha intensa campaña de difusión dos museos da cidade, da súa oferta cultural e patrimonial, que inclúa un lugar tan próximo como a Colexiata de Sar e o lavadoiro de Picaños até os petróglifos de Conxo, os numerosos muíños e zonas verdes da nosa contorna ou a visita ao Monte de Deus e as súas espectaculares vistas. 

- A presenza de persoal de información turística nas rúas que orienten as persoas visitantes para se desprazaren a otros lugares, xunto coa colocación dunha boa sinalización en lugares emblemáticos, estacións de transporte e paradas de bus ao aeroporto.

“Que pena me deu Santiago a última vez que a visitei...”

Comezan as festas en Compostela, e moita xente que coñecemos está pensando onde poderá pasar eses días ou como fará para non encontrar as multitudes que inzarán as nosas rúas desde agora e durante o mes de agosto.

O problema está en que pasamos de interiorizar que despois de agosto virá un setembro máis tranquilo a temer que desde maio a outubro (ambos os meses incluídos), Santiago acabará por se debuxar como ese parque temático de que todo o mundo quere fuxir. E xulgo que todas estamos fartas de escoitar ou ler nas redes aquilo de que “que pena me deu Santiago a última vez que a visitei”. @mundiario